Stratejik Bilgi Sistemi Uygulamaları

“Dünya’da alınıp satılan tek şey bilgidir”.

Bir organizasyonun başarısı bilgiyi nasıl kullandığı ile direkt ilişkilidir. Bilgi girdileri çıktılara dönüştürmeyi sağlayan katalizördür. İşletme Yönetimi açısından bakıldığında üretilmesi, yayılımın sağlanması, depolanması ve tüketilmesi gereken bir unsurdur.


Bilgi teknolojileri alanındaki gelişmeler bilginin işlenmesi ve kullanımı ile ilgili geniş olanaklar sunmaktadır. Kurumların bu olanakları en etkin ve verimli şekilde kullanmaları bir stratejik yönetim konusudur.


Muhasebe, Satın alma, Satış, Üretim Yönetimi gibi klasik uygulama alanları daha çok bilgisayar ve ağ yapıları üzerine oturtulmuş yazılımlar ile yürütülmektedir. Bu haliyle bilgi yönetilmemekte ama depolanmaktadır. Diğer taraftan süreçler otomatize edilerek hızlandırılmaya çalışılmaktadır. Yazılımların raporlama fonksiyonları aracılığı ile her seviyedeki yöneticiye bilgi sağlanmaya çalışılmakta ama bu doğruluk, tamlık ve hız yönünden yetersiz kalabilmektedir.


Diğer taraftan bilgi işlem çalışanları süreçler konusunda fazlaca bilgi edinmemekte daha çok talepleri karşılamaya yönelik çalışmalar gerçekleştirmektedirler. Klasik bir bilgi işlem departmanı organizasyonu içerisinde çoğunlukla donanım, network, yedekleme, yazılım geliştirme fonksiyonları icra edilmekte nadiren güvenlik, yazılım implementasyonu ve eğitim konularında aktiviteler yerine getirilmektedir. Maalesef bunların toplamı stratejik bilgi yönetimini gerçekleştirmek için ancak bir taban teşkil etmekte üst düzey yöneticiler bilgi işlemin etkinliği ile ilgili kısıtlar ve sıkıntılarla karşı karşıya kalabilmektedir.

Bu durumun temel sebebine inildiğinde aşağıdaki unsurlar tespit edilmiştir ;
1. Bilginin stratejik amaçlar için kullanımı öncelikle üst yönetimin yönlendirme ve sponsorluğuna bağlıdır.
2. Kurumun üst düzey yöneticilerinin bilgi sistemleri uygulamaları konusunda fikir ve bilgi sahibi olmaması, hem bilgi sistemlerinin kurulmasını hem de kurulmuş sistemlerden maksimum düzeyde faydalanmayı engellemektedir.
3. Çalışanların temel bilgisayar kullanım ve bu konudaki bilinç düzeyleri temel bazdan başlayarak bilgi sisteminin etkin ve verimli çalışmamasına sebebiyet vermektedir.
4. Bilgi İşlem Yöneticileri’nin bir çok disiplin konusunda eğitimli, bilgili ve tecrübeli olmaması sadece teknoloji konusunda uzmanlaşmaları uygulamaların teknolojiye yönelmesini ve çalışanlar ile süreçlerin sisteme uyum sağlayamaması sonucunu ortaya çıkarmaktadır.
5. Bilgi sistemi uygulamalarının fayda-maliyet analizleri yapılmamakta, bir çok faydalı uygulama ancak rakipler uygulayıp fayda elde ettikten sonra zorunluluk olarak görülerek yatırım yapılmaktadır.
6. Bilgi işlem uygulamalarının İnsan Kaynakları, Pazarlama, Araştırma Geliştirme, Kurumsal Performans Yönetimi, Maliyet Yönetimi, Stratejik Planlama, Müşteri Memnuniyeti vb stratejik konulardan ziyade muhasebe, satın alma, satış, depolama, sevkiyat, depolama, faturalama vb operasyonel konulara yönelik olması.

Tüm bu sebepler hızla değişen ve gelişen teknolojinin iş yönetimi açısından yakın takip edilmemesi dolayısı ile ortaya çıkmaktadır.


Yakın zamandaki stratejik bilgi sistemleri uygulamalarına bakıldığında öne çıkan konular aşağıda sıralanmıştır;

Operasyonel Sistemler

- ERP (Enterprise Resources Management -İşletme Kaynakları Planlaması): Özellikle üretim ve satış firmalarının giriş seviyesinde operasyonlarını icra edebilmek için kullanılmaktadır.
- CRM (Customer Relationship Management -Müşteri İlişkileri Yönetimi): Mevcut ve potansiyel müşterilerle olan ilişkilerin takip edilmesi ve düzenlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.
- WFM (Workflow Management - İş Akış Otomasyonu ve Yönetimi): İşin ve bilginin bir istasyondan diğerine tanımlar çerçevesinde otomatikman iletimini sağlamaktadır.
- DM (Document Management - Doküman Yönetimi): Kurum içerisindeki her türlü dokümanı tarayarak arşivlenmesini sağlayan ve dokümanlardaki bilginin ERP, CRM gibi uygulamalara veri olarak aktarılmasını sağlayan uygulamalardır.


Raporlama Uygulamaları

- DW (DataWarehouse – Veri Ambarı): Kurumun içerisindeki tüm verileri tek bir ortama toparlamayı hedefleyen uygulamalardır. Genel yapının içerisinde muhtelif konularla ilgili çok boyutlu raporlama yapılabilecek Data Mart adı verilen özel yapılar tasarlanır. OLAP (Online Analitycal Processing) teknolojisi bir çok kritere uygun seçimin raporlanmasına olanak sağlar.
- BI (Business Intelligence-İş Zekası): Veri ambarı içerisindeki verilerin uygun formatta raporlanmasını sağlayan araçlardır. Kendi içlerinde veri ambarı ve OLAP çözümlerini de içerebilirler. Raporlama sistematiğinin otomatize edilmesi ile ilgili fonksiyonları da yerine getirirler. Temel hedef kritik bilgiye ve bu bilginin türetildiği veriye kolaylıkla ulaşmaktır.
- Performans Raporlama: İşletme içindeki tüm performans bilgilerini toplayan ve görüntüleyen yazılımlardır. Süreç veya departmansal bazda toplanan kritik performans göstergesi bilgileri kurumun en üst düzeyde performans puanını hesaplayacak ve en basit sunum teknikleriyle (speedometre, grafik, kalite diyagramı, vb.) gösterebilecek hale dönüşmekte, her türlü karar vericiye performans raporlama portalı yardımıyla ulaşmaktadır.

Analitik Uygulamalar

- DM (Data Mining – Veri Madenciliği): Bir grup verinin birbirleriyle olan ilişkilerini istatistiki metotlar ile incelemeye yarayan uygulamalardır.
- A-CRM (Analytic CRM): Veri madenciliği uygulamalarının özellikle pazarlama amaçlı kullanımı ile ilgilidir. Tüketim veya müşteri alışkanlıklarının analiz edilmesi amacıyla kullanılır.
- RM (Risk Management – Risk Yönetimi): Özellikle operasyonel riskleri analiz etmek için kullanılan ve istatistiksel fonksiyonlara sahip yazılımlardır.
- Simulasyon: Muhtelif modeller oluştururak ve iteratif yöntemleri kullanarak en iyi senaryoyu tespit etmek için kullanılan yazılımlardır. Özellikle Kuyruk Modeli, Sistem Dinamiği ve Monte Carlo simulasyonu yaygın olarak uygulama alanı bulmuştur.
- BPR Tools (Business Process Reengineering – Süreç Analiz Yazılımı): Süreçleri analiz etmek için kullanılan modelleme, veri girişi ve muhtelif analitik araçlara sahip yazılımlardır.
- ABC (Activity Based Costing – Aktivite Bazlı Maliyetlendirme): Ürün ve süreç maliyet hesaplamaları için kullanılan analitik uygulamalardır. Ürünlerin birim maliyetlerinin hesaplanması, ürün tekliflerinin fiyatlandırılması, ürün, müşteri, sipariş, kanal karlılıklarının hesaplanması için kullanılmaktadır. Bu uygulama ayrıca modern bütçeleme (PEB-Performans Esaslı Bütçeleme) uygulamalarının da tabanını teşkil eder.



Yazılımı pdf olarak bilgisayarınıza indirmek için tıklayınız.